SLIKANJE SKRIVENOG – UMETNOST MILANA ALEKSIĆA

Ako kažem da je Milan Aleksić jedan od onih koji vraćaju dostojanstvo slici, pod tim nemam u vidu samo to da se naspram konceptualnih, performativnih i srodnih vizuelno-umetničkih i vizuelno-izvođačkih formi i strategija opredelio za sliku, klasičnog formata i materijala, uz očuvanu figuraciju i s primatom likovnosti naspram sveprožimajuće vizuelnosti, koja likovno delo, svodeći ga na vizuelni fenomen poput svih drugih, umnogome istrže iz bogate umetničke tradicije, a time i vrednosnih kriterijuma i načela, pa i dometa, koji čine njen istorijski identitet.

Dakle, kada govorim da ovaj umetnik vraća dostojanstvo slici, mislim da on svoju umetničku ideju i praksu zasniva na istraživanju same prirode slike, njenog odnosa prema realnosti, pa time i – putem slike – realnosti same. Slika je s jedne strane autonoman umetnički objekat, koji potpada pod kriterijume čiste likovnosti, ali i model spoznaje sveta u njegovoj dinamici i složenosti. Tumačenje i istraživanje sveta u Aleksićevim radovima nije posredovano literarizovanim ili kinematizovanim sredstvima, već sredstvima svojstvenim isključivo likovnoj umetnosti, odnosno likovnom formatiranju različitih vidova vizuelnosti i vizuelne percepcije.

Ovo u prvom redu podrazumeva umetničku samosvest, koja sliku ne svodi samo na preslikavanje zatečene i opažene realnosti nego u nju upisuje i trenutak, vid i strukturu opažaja samog, koji zavisi kako od fizičkih i optičkih uslova našeg opažanja tako i od njegovog kulturnog konteksta, odnosno određene apriorne perceptivne i spoznajne sheme kojom pristupamo realnosti. U tom smislu, prizori predmetnog sveta koje razaznajemo na slikama, često su transformisani, izobličeni, deformisani u skladu s opažajnim kontekstom ili kontekstom (medijskog ili metapredstavljačkog) posredovanja tog opažaja.

To posredovanje nije samo optičko-fizikalno i medijsko, kroz različite tehnološke kanale kojim se znakovno prenose vizuelne informacije i strukture, već je u njega upisan i kulturni kontekst, svojevrsna kultura pamćenja gotovo celokupne istorije umetnosti. U Aleksićevim radovima stoga vidimo reference na slikarska i vajarska umetnička dela prošlosti, ali i različite oblike vizuelnog predstavljanja, od ekranskog i digitalnog, do struktura poput digitalnog mapiranja, shematskih predstava sazvežđa i slično.

Ovo poigravanje mogućnostima slike i ljudske percepcije, s naglašenim kulturnim kontekstom, Aleksićevim slikama, odnosno njegovom viđenju i umetničkom posredovanju realnosti, daje izuzetan dinamizam, slojevitost, složenost i višeznačnost. On se na svojim slikama ne odriče predstavljanja i odgovornosti prema stvarnosti i njenoj spoznaji, našem učešću u njoj, ali svojim dinamizmom one uranjaju u nevidljive vidove i strane te stvarnosti, u strukturu stvarnosti same, koja se ne može razdvojiti od njene percepcije, i našeg, ljudskog učešća u njoj.

U tom smislu, iako to nije na prvi pogled vidljivo, Aleksićevo slikarstvo ima neka od obeležja sakralnog, onog koje ne samo da naznačavajući otkriva skrivene aspekte stvarnosti nego nas poziva i na njihovu aktivnu percepciju, pa i učešće u njima. On, po pravilu, ne slika sakralne objekte, već predstavlja i uobličava na način koji priziva sakralno, otvara nas ka njemu i za njega. Ništa, dakle, ne postoji bez nas i našeg viđenja i delovanja, sama stvarnost, pa i ono što je u njenom korenu, ne može se razdvojiti od našeg prisustva i našeg učešća u njoj, kao što ni mi sami ne možemo postojati, a posebno ne kao ličnosti, bez ne samo te stvarnosti već i onog skrivenog – zašto ne reći svetog – u njoj.

Slike same percepcije, njenog kulturnog konteksta, istorijski nagomilanih likovnih i vizuelnih predstava, izražena referencijalnost i metatekstualnost ovih slika ne zasićuje, ne zagađuje i ne banalizuje nego u osnovi pročišćava naš pogled na stvarnost, čisti nas od automatizama percepcije, predrasuda i površnosti, od duhovne lenjosti. Slike Milana Aleksića u tom smislu jesu plemenita meditacija, askeza, pa i molitva, koja nas otvara za nepoznato i u buci sveta skriveno, i iz učmalosti i nasilnosti „sveta ovog” vodi nas ka stvarnostima koje će svako dovoljno pročišćeno srce prepoznati kao svoj istinski dom.

Vladimir Kolarić, teoretičar umetnosti

Milan Aleksić rođen je 1979, u Subotici. Master studije slikarstva završio je 2014. godine, u klasi Gordana Nikolića, na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu. Član je ULUS-a. Izlagao je na više grupnih i samostanih izložbi. Živi i radi u Beogradu.

Samostalne izložbe:

2023. „Prepoznavanje”, Galerija „Nar”, Zemun
„Prepoznavanje”, Galerija „Prometej”, Novi Sad
Galerija Ustanove kulture „Gradac”, Raška
Likovni salon Kulturnog centra Čačak
Galerija Narodnog muzeja Vranje
2021. Galerija savremene umetnosti Narodnog muzeja Požarevac
2015. „Oblik i vreme”, Ustanova kulture „Vlada Divljan”, Beograd

Grupne izložbe:

2023. „Susreti”, ULUS, UP „Cvijeta Zuzorić”
2022. Akvizicije Narodnog muzeja Požarevac
„Slika sada”, ULUS, UP „Cvijeta Zuzorić”
„Novi svetovi”, Galerija „Parobrod”
2021. ULUS članovi
2014. Dom kulture Obrenovac
„Mikser festival”
„Moj dom”, kordinator izložbe, FLU Beograd